آسانسور هیدرولیکی چیست؟
آسانسورهای هیدرولیکی یکی از محبوب‌ترین انواع آسانسورها هستند که با استفاده از نیروی فشار روغن عمل می‌کنند. این آسانسورها به دلیل ایمنی بالا، نصب آسان و هزینه‌های نگهداری پایین، در بسیاری از ساختمان‌های مسکونی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله، به بررسی کامل آسانسورهای هیدرولیکی، انواع و اجزای آنها می‌پردازیم.
آسانسورهای هیدرولیکی با استفاده از نیروی فشار روغن یا مایع هیدرولیک، کابین آسانسور را به حرکت در می‌آورند. این نوع آسانسورها شامل یک پاوریونیت، جک، پیستون و سیلندر هستند که با هماهنگی یکدیگر، عملکرد نرم و روان آسانسور را تضمین می‌کنند.
آسانسورهای هیدرولیکی به‌طور معمول در ساختمان‌هایی با کمتر از ۶ طبقه به کار می‌روند. زمانی که آسانسور در حال بالا رفتن است، موتور درون پاوریونیت شروع به چرخش کرده و روغن را از مخزن به سمت سیلندر پمپاژ می‌کند. با پر شدن سیلندر، پیستون جک تحت فشار قرار می‌گیرد و به کاراسلینگ متصل می‌شود، که باعث بالا رفتن کابین آسانسور می‌شود.
برای متوقف کردن کابین آسانسور در هر طبقه، سیستم مرکزی پیامی را به موتور ارسال می‌کند تا پمپاژ روغن را متوقف کند. پس از قطع پمپاژ، آسانسور در طبقه مورد نظر متوقف می‌شود. برای حرکت دادن کابین به سمت پایین، سیستم فرمان پیامی را به دریچه‌های کنترل ارسال می‌کند که موجب باز شدن سوپاپ‌ها و جریان یافتن روغن در سیستم می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود که نیروی جاذبه و وزن خود کابین، فشار لازم را به سیلندر و جک وارد کرده و سیلندر از روغن خالی شود.
برای توقف کامل آسانسور، سیستم کنترل مرکزی دستوری را صادر می‌کند که سوپاپ‌ها را می‌بندد و کابین آسانسور را متوقف می‌کند. این فرآیند تضمین می‌کند که آسانسور به‌صورت ایمن و دقیق در هر طبقه متوقف شود.
مقایسه آسانسورهای کششی و هیدرولیک
سرعت حرکت: آسانسورهای کششی سرعت بیشتری نسبت به آسانسورهای هیدرولیک دارند.
ارتفاع ساختمان: یکی از موارد بسیار مهم در انتخاب آسانسور، ارتفاع ساختمان است. آسانسور کششی برای ساختمان‌های بلند بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و آسانسور هیدرولیک برای ساختمان‌های کوتاه و کم تردد مناسب‌تر است.
فضای مورد نیاز برای نصب: این مورد برای ساختمان‌هایی که با محدودیت در نصب آسانسور مواجه هستند اهمیت زیادی دارد. آسانسورهای کششی به فضای بیشتری برای نصب نسبت به آسانسورهای هیدرولیک نیاز دارند.
این موارد در مقایسه دو نوع آسانسور کششی و هیدرولیک مهم هستند و نمی‌توان به طور کلی یکی را بهتر از دیگری دانست. انتخاب مناسب بستگی به شرایط ساختمان، بودجه و نیاز به رفت و آمد دارد.
آسانسور از قطعات الکترونیکی و مکانیکی مختلفی تشکیل شده است که هماهنگ با هم کار می‌کنند و عملکرد آن را شکل می‌دهند. شناخت این قطعات به استفاده اصولی‌تر از آسانسور و جلوگیری از خرابی آن کمک می‌کند.
انواع آسانسور هیدرولیکی
- آسانسور هیدرولیکی مستقیم (Direct Hydraulic Elevator)
آسانسورهای هیدرولیکی مستقیم یکی از پرکاربردترین انواع آسانسورهای هیدرولیکی هستند که به دلیل سادگی در طراحی و کارایی بالا، در ساختمان‌های با ارتفاع متوسط به کار می‌روند.
آسانسور هیدرولیکی مستقیم نوعی از آسانسورهای هیدرولیکی است که در آن جک مستقیماً به زیر کابین آسانسور متصل می‌شود. با اعمال فشار روغن در سیلندر، جک حرکت کرده و کابین آسانسور را به بالا و پایین می‌برد.
کاربردهای آسانسور هیدرولیکی مستقیم:
ساختمان‌های مسکونی: آپارتمان‌ها، ویلاها و ساختمان‌های با تعداد طبقات کم
ساختمان‌های تجاری: فروشگاه‌های کوچک، دفاتر و مراکز تجاری با ارتفاع متوسط
مراکز صنعتی: حمل بارهای سنگین در کارخانه‌ها و انبارها
آسانسورهای هیدرولیکی مستقیم به دلیل طراحی ساده، ایمنی بالا و حرکت نرم و روان، انتخابی مناسب برای بسیاری از ساختمان‌های مسکونی و تجاری با ارتفاع متوسط هستند. با توجه به نیازهای خاص هر پروژه، می‌توان این نوع آسانسور را با مزایای منحصر به فرد آن مورد استفاده قرار داد تا تجربه‌ای ایمن و راحت برای کاربران فراهم شود.
2. آسانسور هیدرولیکی مستقیم (Direct Hydraulic Elevator)
آسانسورهای هیدرولیکی مستقیم یکی از پرکاربردترین انواع آسانسورهای هیدرولیکی هستند که به دلیل سادگی در طراحی و کارایی بالا، در ساختمان‌های با ارتفاع متوسط به کار می‌روند.
آسانسور هیدرولیکی مستقیم نوعی از آسانسورهای هیدرولیکی است که در آن جک مستقیماً به زیر کابین آسانسور متصل می‌شود. با اعمال فشار روغن در سیلندر، جک حرکت کرده و کابین آسانسور را به بالا و پایین می‌برد.
کاربردهای آسانسور هیدرولیکی مستقیم:
ساختمان‌های مسکونی: آپارتمان‌ها، ویلاها و ساختمان‌های با تعداد طبقات کم
ساختمان‌های تجاری: فروشگاه‌های کوچک، دفاتر و مراکز تجاری با ارتفاع متوسط
مراکز صنعتی: حمل بارهای سنگین در کارخانه‌ها و انبارها
آسانسورهای هیدرولیکی مستقیم به دلیل طراحی ساده، ایمنی بالا و حرکت نرم و روان، انتخابی مناسب برای بسیاری از ساختمان‌های مسکونی و تجاری با ارتفاع متوسط هستند. با توجه به نیازهای خاص هر پروژه، می‌توان این نوع آسانسور را با مزایای منحصر به فرد آن مورد استفاده قرار داد تا تجربه‌ای ایمن و راحت برای کاربران فراهم شود.
3. آسانسور هیدرولیکی روم لس (Roped Hydraulic Elevator)
آسانسورهای هیدرولیکی روم لس (Machine Room-Less یا MRL) نوعی آسانسور هیدرولیکی پیشرفته هستند که نیاز به موتورخانه جداگانه ندارند. این آسانسورها به دلیل بهره‌وری بالا و نیاز به فضای کمتر، برای ساختمان‌هایی با فضای محدود بسیار مناسب هستند.
آسانسور هیدرولیکی روم لس (Roped Hydraulic Elevator) نوعی آسانسور هیدرولیکی است که از سیستم کابل و قرقره در کنار جک هیدرولیکی استفاده می‌کند. برخلاف آسانسورهای هیدرولیکی سنتی، این آسانسورها نیازی به موتورخانه در بالای چاهک ندارند و تجهیزات آنها در داخل چاهک یا یک اتاقک کوچک در نزدیکی چاهک نصب می‌شود.
آسانسورهای هیدرولیکی روم لس با بهره‌گیری از سیستم قرقره و کابل و عدم نیاز به موتورخانه جداگانه، راه‌حلی بهینه برای ساختمان‌هایی با فضای محدود ارائه می‌دهند. این آسانسورها به دلیل حرکت نرم و روان، ایمنی بالا و صرفه‌جویی در فضا، انتخابی مناسب برای بسیاری از پروژه‌های ساختمانی هستند. با توجه به نیازهای خاص هر پروژه، می‌توان این نوع آسانسور را با مزایای منحصر به فرد آن مورد استفاده قرار داد تا تجربه‌ای ایمن و راحت برای کاربران فراهم شود.
کاربردهای آسانسور هیدرولیکی روم لس:
ساختمان‌های مسکونی: مناسب برای آپارتمان‌ها و ویلاها با تعداد طبقات متوسط
ساختمان‌های تجاری و اداری: دفاتر و مراکز تجاری با فضای محدود
مراکز صنعتی: حمل بارهای سنگین در کارخانه‌ها و انبارها
اجزای اصلی آسانسور هیدرولیکی
آسانسورهای هیدرولیکی از مجموعه‌ای از اجزای مختلف تشکیل شده‌اند که به‌طور هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند تا حرکت نرم و ایمنی را برای کابین آسانسور فراهم کنند. هر کدام از این اجزا نقش مهمی در عملکرد کلی آسانسور دارند و باید به‌طور منظم بررسی و نگهداری شوند تا از عملکرد بهینه و ایمنی آسانسور اطمینان حاصل شود.
آسانسورهای هیدرولیکی به دلیل سادگی و قابلیت اعتماد بالا، یکی از محبوب‌ترین انواع آسانسورها هستند. این آسانسورها از مجموعه‌ای از اجزا تشکیل شده‌اند که به‌طور هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند تا حرکت روان و ایمنی را برای کابین آسانسور فراهم کنند. در این بخش، اجزای اصلی آسانسور هیدرولیکی را بررسی می‌کنیم.
- پاوریونیت (Power Unit)
اجزا: موتور، پمپ، مخزن روغن
پاوریونیت یا واحد قدرت، نیروی هیدرولیکی لازم را برای حرکت آسانسور تولید می‌کند. موتور، پمپ هیدرولیک را به حرکت درمی‌آورد تا روغن را از مخزن به سمت سیلندر پمپاژ کند.
- جک هیدرولیکی (Hydraulic Jack)
اجزا: پیستون، سیلندر
جک هیدرولیکی نیروی هیدرولیکی را به نیروی مکانیکی تبدیل می‌کند. پیستون در داخل سیلندر حرکت می‌کند و کابین آسانسور را به بالا و پایین می‌برد.
- پیستون (Piston)
پیستون درون سیلندر تحت فشار روغن حرکت می‌کند و به کاراسلینگ (ساختار نگهدارنده کابین) متصل است، بنابراین با حرکت پیستون، کابین نیز حرکت می‌کند.
4. سیلندر (Cylinder)
سیلندر محفظه‌ای است که پیستون درون آن حرکت می‌کند. این بخش از جک هیدرولیکی تحت فشار روغن قرار می‌گیرد تا پیستون را به حرکت درآورد.
5. شیر کنترل (Control Valve)
شیر کنترل وظیفه تنظیم جریان روغن به داخل و خارج از سیلندر را بر عهده دارد. این شیر سرعت و جهت حرکت آسانسور را کنترل می‌کند.
- مخزن روغن (Oil Tank)
مخزن روغن محل نگهداری روغن هیدرولیک است که در سیستم هیدرولیک به کار می‌رود. این مخزن باید ظرفیت کافی برای نگهداری روغن مورد نیاز را داشته باشد.
- سیستم قرقره و کابل (Pulley and Cable System)
در آسانسورهای هیدرولیکی غیرمستقیم و روم لس، سیستم قرقره و کابل به کار می‌رود تا حرکت جک را به کابین آسانسور انتقال دهد و ارتفاع جابجایی را افزایش دهد.
- سیستم کنترل مرکزی (Central Control System)
سیستم کنترل مرکزی وظیفه مدیریت و هماهنگی بین اجزای مختلف آسانسور را بر عهده دارد. این سیستم فرمان‌های لازم برای حرکت و توقف آسانسور را صادر می‌کند.
- سوپاپ ایمنی (Safety Valve)
سوپاپ ایمنی برای جلوگیری از افزایش بیش از حد فشار در سیستم هیدرولیک طراحی شده است. این سوپاپ در صورت بروز فشار غیرمجاز، جریان روغن را متوقف می‌کند تا از بروز حادثه جلوگیری کند.
- کاراسلینگ (Car Sling)
کاراسلینگ ساختاری است که کابین آسانسور را نگه می‌دارد و به پیستون یا سیستم قرقره و کابل متصل است.
محدودیت‌های آسانسور هیدرولیک
- با توجه به نیاز آسانسورهای هیدرولیکی به انتقال روغن برای جابجایی، به ندرت می‌توان از آنها برای سرعت‌های بالای 0.6 متر بر ثانیه استفاده کرد، زیرا در این صورت نیاز به موتور و پمپ فشار قوی و طبیعتاً گران‌قیمت خواهیم داشت.
- عملکرد آسانسورهای هیدرولیکی گاهی به علت تغییرات در دمای روغن دستخوش نوسان می‌شود. دمای روغن در آسانسورهای کم‌ترافیک به تدریج کاهش می‌یابد، در حالی که در آسانسورهای پر‌ترافیک، دما افزایش می‌یابد. لذا باید دمای اتاقک محل نصب پاور یونیت را کنترل کرد تا تغییرات دما به حداقل برسد.
- توان موتور مورد نیاز در آسانسورهای هیدرولیکی معمولاً بیشتر از آسانسورهای کششی است. بنابراین باید از کابل‌های برق متناسب با قدرت موتور استفاده کرد تا از افت ولتاژ جلوگیری شود. به همین دلیل از مدار ستاره مثلث برای راه‌اندازی موتور استفاده می‌شود.
- هزینه‌های نصب و نگهداری در سیستم‌های هیدرولیکی از ملاحظات اساسی است. در سیستم جک مدفون که نیاز به حفر چاله‌های عمیق دارد، خطر برخورد با موانع زیرزمینی و هزینه‌های جانبی را افزایش می‌دهد.
- آسانسورهای هیدرولیکی گرمای زیادی تولید می‌کنند زیرا تمام انرژی مصرف شده در پایین آمدن آسانسور به گرما تبدیل می‌شود. این گرما اگر از دامنه استاندارد خارج شود، می‌تواند بر ترکیب سیال و کارکرد قطعات مکانیکی تأثیر منفی بگذارد.
- در سیستم‌های هیدرولیک با جک مدفون، تجهیزات هیدرولیکی مدفون در معرض حملات شیمیایی، مکانیکی و الکترولیتی قرار دارند که می‌توانند باعث ضعیف شدن و نشت سیلندرهای هیدرولیک شوند. استفاده از روکش‌های خاص برای جدا کردن این تجهیزات از تماس مستقیم با سیالات زیرزمینی و خاک، یکی از روش‌های متداول پیشگیری از این مشکل است.
- محدودیت در پشتیبانی از سرعت‌های بالا.
- محدودیت در پشتیبانی از ارتفاعات زیاد.
