یکی از قطعات الکتریکی ضروری در هر آسانسور، پنل شستی آسانسور (کلید آسانسور) است که شامل شستیهای طبقه و کابین میباشد و در واقع اولین رابط کاربر با آسانسور است. مسافران آسانسور با فشردن شستیهای کابین یا طبقات، فرمان مورد نظر خود را به تابلو فرمان آسانسور ارسال میکنند و تابلو فرمان بر اساس این دستور، فرمان حرکت کابین به سمت بالا یا پایین را صادر میکند.
به دلیل اینکه شستیهای آسانسور اولین نقطه تماس کاربر با سیستم آسانسور هستند، این قطعات باید دارای کیفیت و زیبایی قابل قبول باشند. از نظر کاربران، کیفیت و زیبایی شستیهای آسانسور، به همراه درب و کابین، نشاندهنده کیفیت کل آسانسور است.
شستی آسانسور پنل فرمانی است که یکی داخل کابین و دیگری کنار درب هر طبقه نصب میشود. شستیهای طبقات با شستیهای داخل کابین تفاوتهایی دارند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
وظیفه شستی آسانسور این است که پس از فشردن دکمه توسط کاربران، فرمان را از طریق سیمهای رابط بین شستی طبقات به تابلو فرمان ارسال کند. سپس تابلو فرمان طبق دستور دریافتی، دستور حرکت بالا یا پایین کابین را صادر میکند. شستیهای آسانسور دارای طراحیهای بسیار متنوعی هستند که بر حسب سلیقه مشتری انتخاب میشوند.
شستی با دکمههای لمسی از جنس استیل یا شیشه: شستی با دکمه های لمسی استیل دارای نوع شیشهای جدیدتر و مقاومتر است.
شستی با دکمههای فشاری از جنس استیل یا ترکیب آن با پلاستیک: معمولاً در اکثر آسانسورها استفاده میشود.
احضار کابین با کارت RFID، شماره رمز یا اثر انگشت: در برخی از ساختمان های مسکونی، تجاری و اداری یک یا تعدادی و یا کل طبقات را برای تعداد محدودی از افراد مجاز یا محدود می شوند. برای این نوع از ساختمان ها از انواع جدید احضار کابین استفاده می شود که به جای استفاده از کلید از کارت های RFID، اثر انگشت یا رمز استفاده می شود.
نوع کلید شستی بر اساس کاربری آسانسور انتخاب میشود. برای مثال، استفاده از کلید شستی آهنی رنگشده در مناطقی با رطوبت بالا مانند استخرها یا کشتیها مناسب نیست، زیرا بهسرعت زنگ میزند و باعث خوردگی سریع آن می شود. همچنین، کلیدهای شیشهای برای آسانسورهای با ترافیک بالا و صنعتی مناسب نیستند.
یکی از آشناترین و پرکاربردترین کلیدهای شستی آسانسور کلید شستی احضار آسانسور (Panel) است که به آن شستی طبقه آسانسور گفته می شود و همان طور که از نامش پیدا است از آن برای فراخوانی آسانسور به طبقه مبدا استفاده می شود.
کلید شستی احضار آسانسور اصولا در دو مدل ساخته می شوند که شامل:
در مدل اول فقط مبدا برای فراخوانی آسانسور حائز اهمیت است و آسانسور در اولین گذر خود از طبقه مبدا در آن طبقه ایست می کند.
در مدل دوم علاوه بر مبدا، مقصد نیز مهم است، به همین دلیل پنل شستی آسانسور دارای دو شستی است که یکی به سمت بالا و دیگری به سمت پایین اشاره می کند. زمانی که کاربر قصد جابه جایی به طبقات بالایی را دارد باید کلید سمت بالا را فشار دهد که در این زمان کابین تنها زمانی که در حالا بالا رفتن است در طبقه مورد نظر ایست می کند و در هنگام پایین رفت در طبقه مبدا توقف ندارد. با این کار علاوه بر اینکه در مصرف انرژی صرفه جویی می شود از اتلاف زمان مسافر نیز جلوگیری می شود.
همان طور که گفته شد شستی احضار کابین، وظیفه ارسال فرمان برای حرکت کابین به سمت بالا و پایین را دارد که در داخل کابین و داخل طبقات کنار درب آسانسور نصب می شود. برای زیبایی بیشتر بدنه شستی ها از جنس آلومینیوم و استیل یا برنز هستند که برای نشان دادن جهت می توان از نوع ثابت ال سی دی، ال ای دی و یا Seven segment باشند.
اگر به زیر نوشته های کلید آسانسور دقت کرده باشید، نقطه های برجسته ای را می بینید که به آنها خط بریل گفته می شود و مختص نابینایان طراحی شده اند.
شستی احضار در داخل کابین، کنار درب آسانسور در هر طبقه تعبیه می شود که فرمان حرکت کابین به طبقه مورد نظر را به تابلو فرمان ارسال می کند؛ که به دو نوع توکار و روکار تقسیم می شوند.
همچنین شسی طبقات دارای یک صفحه نمایشگر و یک کلید برای احضار است که موقعیت کابین و جهت حرکت کابین را نشان می دهند.
شستی کابین آسانسور، کلیدهایی هستند که درون کابین و با نمایش عدد طبقه مورد نظر قرار دارند. گاهی در کلید شستی های کابین برای نشان دادن طبقات علاوه بر اعداد از حروفی مانند P به معنای پارکینگ، حرف G به معنای طبقه همکف و … نیز استفاده می شود.
در کلید شستی های داخل کابین علاوه بر موارد گفته شده شستی های دیگری مانند شستی زنگ خطر، شستی بازنگهدارنده خطر، شستی فن و … نیز تعبیه شده اند.
اصولا روی کلید شستی آسانسورها دکمه های زیر تعبیه می شوند:
جدیدا با بهره مندی از تکنولوژی شناسایی رادیویی امکانی برای شستی های آسانسور فراهم شده که استفاده از آسانسور را محدود و جابه جایی با آسانسور محدود به افرادی است که دارای کد هستند.
در اینگونه از سیستم ها مدیریت ساختمان هر کدام از ساکنین را با کدی مشخص به سیستم معرفی می کند و کدها را بر روی کارت تگ شده به ساکنین تحویل می دهد. ساکنین برای حرکت آسانسور باید کارت خود را مقابل دستگاه شناسایی قرار دهند تا دستگاه پس از تشخیص کد وارد شده فرمان داده شده عمل کرده و حرکت آسانسور امکان پذیر شود.
مزیت استفاده از شستی کارتی آسانسور علاوه بر جلوگیری از بالا رفتن استهلاک آسانسور همچنین می توان میزان رفت و آمد هر یک از ساکنین را نیز ثبت و ضبط کرد.