سیم بکسل آسانسور شامل یک مغزی و چندین سیم فولادی است که از یک سو به کابین آسانسور و از سوی دیگر به وزنه تعادل متصل میشود. این سیم با حرکت کابین و وزنه تعادل بهطور همزمان جابهجا میشود و نیروی محرکه از طریق موتور به سیم بکسل منتقل میگردد تا کابین آسانسور را به حرکت درآورد.
سیم بکسلهای آسانسور با دقت و مهندسی بالا ساخته شده و معمولاً از فولاد یا کامپوزیتهای دیگر تولید میشوند. این سیمها معمولاً به صورت چندین رشته با قطرهای متفاوت در هم پیچیده شدهاند، نه به صورت تک سیمهای مجزا.
در آسانسورهای کششی، سیم بکسلها نقش اصلی در اتصال وزنه تعادل و کابین را دارند. با استفاده از فلکه موتور و ایجاد اصطکاک لازم، حرکت کابین و وزنه تعادل را ممکن میسازند.
سیم بکسل آسانسور از چندین دسته سیم تشکیل شده است که به دور یک محور مرکزی، که به آن مغزی میگویند، پیچیده میشوند. این دستههای سیم خود از چندین رشته مفتول ساخته شدهاند که با پیچیدن به هم، نمایی مارپیچی به سیم بکسل میدهند.
مغزی سیم بکسل نقش حیاتی در نگهداری و پشتیبانی از رشتههای سیم، به ویژه در شرایط بار و فشار زیاد، دارد. معمولاً مغزی سیم بکسل از جنس فولاد، کنف یا دیگر الیاف طبیعی ساخته میشود. مغزی فولادی به سیم بکسل استحکام بیشتری میبخشد، در حالی که مغزی کنفی قدرت کششی بیشتری فراهم میکند. با این حال، در بیشتر موارد مغزی سیم بکسل از جنس کنف ساخته میشود.
انواع سیم بکسل در آسانسور میتوانند کارایی متفاوتی داشته باشند. سیم بکسل آسانسور را میتوان با توجه به جنس مفتول به کار رفته در آن، نوع بافت یا تاب سیم بکسل، و همچنین نوع مغزی آن به چند دسته تقسیمبندی کرد:
انواع سیم بکسل از لحاظ جنس مفتول:
چگونگی بافت رشته سیمهای به کار رفته در سیم بکسل برای پیشگیری از باز شدن سیمها اهمیت زیادی دارد. معمولاً در صنعت آسانسور برای سیم بکسل از دو نوع بافت «معمولی» یا «لنگ» استفاده میشود که هر دو میتوانند راستپیچ یا چپپیچ باشند. با این حال، بافت «معمولی» رایجتر است. از دیگر بافتهای سیم بکسل میتوان به بافت استاندارد، بافت سیل و بافت وارینگتون اشاره کرد.
حرکت آسانسورهای کششی بر اساس استفاده از نیروی محرکه و سیم بکسل است. آسانسورهای کششی دارای یک سیستم ساده هستند که شامل یک فلکه موتور و یک فلکه هرزگرد میشود. طریقه بکسلبندی آنها به این صورت است که یک سر سیم بکسل به کابین آسانسور وصل میشود و سر دیگر آن به وزنه تعادل متصل میگردد. سیم بکسل از روی فلکه هرزگرد و فلکه موتور عبور میکند، به این صورت که هرگاه حرکت کابین به سمت بالا باشد، حرکت وزنه تعادل به سمت پایین است و بالعکس، که به این شکل حرکت کابین آسانتر میشود.
تسمه تخت فولادی پوشیده شده از پلی اورتان، اختراع واحد فناوریهای نوین شرکت اوتیس، جایگزین سیم بکسل گردیده است. این تسمهها با ضخامت حدود 3 میلیمتر، علیرغم ظرافتشان، بسیار قویتر از سیم بکسلها هستند.
تسمه فولادی با پوشش پلی اورتان: با استفاده از این تسمههای تخت فولادی با پوشش پلی اورتان”، نگرانی از “سائیدگی فلکه و سیم بکسل” به دلیل اصطکاک دائم برطرف میشود و نیازی به روغنکاری ویژه مانند سیم بکسل ندارد. این ویژگی، یکی از مزایای زیستمحیطی تسمههای فولادی است.
استفاده از این تسمهها حرکت فوقالعاده آرام و نرمی را برای آسانسور فراهم میکند.
این تکنولوژی منحصر به فرد، عملکردی آرام، صاف و بدون لرزش ارائه میدهد و سواری راحت و بیصدایی را برای مسافران آسانسور به همراه دارد.
تسمههای فولادی با پوشش پلی اورتان، نیاز به لوازم و قطعات مربوط به نصب سیم بکسلها را کاهش میدهند و فضای کمتری در داخل چاه آسانسور اشغال میکنند.
فضای داخل چاه آسانسور برای فعالیت نصاب و سرویسکار و تعمیرکار، از ایمنی و فضای بیشتری برخوردار میشود.
روغنکاری سیم بکسل آسانسور به منظور پیشگیری از زنگزدگی و کاهش اصطکاک، و نیز برای حرکت روان سیم بکسل از روی فلکه موتور و فلکه هرزگرد انجام میشود. انجام منظم و دورهای روغنکاری باعث افزایش دوام و طول عمر سیم بکسل میشود. این کار معمولاً هنگام نصب انجام میشود، اما پس از آن نیز باید به صورت مرتب تکرار شود.
بهتر است روغنکاری از جایی انجام شود که رشتههای سیم بکسل در آن قسمتها بازتر میشوند تا روغن به خوبی به داخل رشتهها نفوذ کند.
هنگام چرخش سیم بکسل از روی فلکه موتور و فلکه هرزگرد بهترین زمان برای روغنکاری است.
روغن مورد استفاده باید قابلیت نفوذ بالایی داشته باشد تا تمام قسمتهای داخلی و سطوح خارجی سیم بکسلها را پوشش داده و از آنها در برابر زنگزدگی محافظت کند.
تعداد دفعات روغنکاری به میزان آلودگی محیط، میزان کارکرد آسانسور و سایر شرایط وابسته است.
باید دقت شود که روغنکاری بیش از اندازه نباشد، زیرا کاهش بیش از حد اصطکاک میتواند باعث سرخوردن سیمها شود. همچنین، روغن زیاد ممکن است باعث جذب گرد و غبار بیشتر شده و به فرسایش و خوردگی سیمها بیانجامد.
سیم بکسلها از رشتههایی درهمبافته شده ساخته شدهاند که جنس این رشتهها میتواند از مفتول بدون روکش یا غیرگالوانیزه و از جنس آهن باشد. در این صورت، امکان زنگزدگی آن زیاد است. همچنین این رشتههای سازنده سیم بکسلها میتوانند از جنس مفتول فولادی گالوانیزه باشند که در این صورت دارای روکشی هستند که آنها را در مقابل زنگزدگی ایمن میکند. از این نوع سیم بکسلها بهتر است در آب و هوای مرطوب استفاده شود. سیم بکسلهای دیگری هم وجود دارند که از جنس فولاد استیل هستند. این سیم بکسلها بسیار مقاوم هستند و هم در مقابل زنگزدگی و هم در مقابل حرارت مقاومت بالایی دارند.
سیم بکسلها دارای مغزی هم هستند که در اغلب موارد جنس این مغزیها کنفی است؛ مغزیهای کنفی از الیاف طبیعی و غیرطبیعی ساخته میشوند. هرچند که برای ساخت مغزی سیم بکسلها از الیاف طبیعی استفاده میشود، ولی الیاف مصنوعی مانند پلیپروپیلین نیز برای ساخت مغزی استفاده میشود. نوع دیگری از مغزی، مغزیهای فولادی است. در این سیم بکسلها، رشتههای فلزی سیم بکسل دور یک مغزی فولادی تابیده شده است.
یکی از پرمصرفترین سیم بکسلهای آسانسور، سیم بکسل نمره ۱۰ است که مغزی آن میتواند از دو جنس کنفی یا فولادی باشد. این سیم بکسلها اگر دارای مغزی کنفی باشند، در هر ۱۰۰ متر وزنی معادل ۳۴.۶ کیلوگرم دارند و اگر دارای مغزی فولادی باشند، در هر ۱۰۰ متر وزنی معادل ۴۲.۲ کیلوگرم دارند. سیم بکسلهای نمره ۱۰ که مغزی کنفی دارند، انعطاف بیشتری نیز دارند. این نوع سیم بکسل بیشتر در آسانسورهای با سیستم سیم بندی 1:1 استفاده میشود.
سیم بکسلهای نمره ۸ آسانسور به دلیل دوام بالایی که دارند، نسبت به سیم بکسلهای دیگر، فرسایش و کشیدگی کمتری را تجربه میکنند. این سیم بکسلها در صنایع مختلف استفاده میشوند و به دلیل استقامت بالا، در زمان استفاده آسیب کمتری میبینند. استفاده از سیم بکسلهای نمره ۸ باعث افزایش طول عمر و دوام دیگر قطعات، بهبود کیفیت کار آسانسور و افزایش امنیت آن میشود. این نوع سیم بکسل بیشتر در آسانسورهای با سیستم سیم بندی 2:1 استفاده میشود و دارای سه مدل مغزی: کنفی، نیمه فولادی و فولادی است.
مغزی کنفی سیم بکسل، چه از جنس الیاف طبیعی باشد و چه از جنس الیاف مصنوعی، باعث افزایش انعطافپذیری سیم بکسل میشود، در حالی که این ویژگی در سیم بکسلهایی که مغزی فولادی دارند، کمتر دیده میشود.
سیم بکسل آسانسور یکی از اجزای مکانیکی و فعال در آسانسور است که با انتقال نیروی محرکه موتور به آن، کابین آسانسور را جا به جا میکند. طول عمر سیم بکسل آسانسور به چندین فاکتور بستگی دارد، از جمله چگونگی سرویس و نگهداری از آن، جنس سیم و نوع مغزی به کار رفته در آن. به طور متوسط، عمر سیم بکسل آسانسور بین ۵ تا ۱۰ سال است.