بررسی ترافیک آسانسور بسته به نوع کاربری، قبل از ساخت و بهرهبرداری از آن دارای اهمیت بسیاری است. این موضوع باید در مراحل اولیه طراحی بررسی شود تا با توجه به میزان استفاده از آسانسور، ساعات اوج تردد (peak) و زمانهای بحرانی (critical time) راحتی کاربران را تضمین کند.
با تحلیل ترافیک و طراحی مناسب، میتوان از جابهجایی مسافر درب آسانسور به شکلی مناسب جلوگیری کرد و یا با تخصیص بهینه دربها، مانع از افزایش زمان انتظار مسافر شد. این تحلیل که با بررسی زمان رفت و برگشت آسانسور (R.T.T یا run trip time) انجام میشود، بسیار ضروری است.
در حال حاضر، بسیاری از ساختمانهای تجاری، پزشکان و ادارات با مشکل عدم رعایت این نکات مهم مواجه هستند، که این امر منجر به کیفیت پایین سرویسدهی و نارضایتی مراجعین میشود. توصیه میشود که در طراحی، تمامی عوامل ترافیکی و جابهجایی مسافر با دقت مدنظر قرار گیرند تا با حداقل زمان انتظار و حداکثر راحتی برای کاربران، خدمترسانی صورت گیرد.
در نهایت، ظرفیت و سرعت جابهجایی آسانسور باید با توجه به ارتفاع ساختمان، جمعیت و نوع کاربری آن مشخص شود. این امر با همکاری معماران و کارشناسان آسانسور قابل دستیابی و ارائه راهحلهای کارآمد است.
مسافران داخل آسانسور تحت فشارهای فیزیکی و روانی قرار میگیرند. فشارهای فیزیکی شامل سرعت، تکانهای ناشی از تغییر شتاب و دور، شتابهای منفی و مثبت میشود. کارشناسان بر این باورند که شتاب کابین، میزان تکانها و مدت زمان سفر نباید از 2.5 متر بر مجذور ثانیه، 1.5 برابر شتاب و 3 دقیقه تجاوز کند.
فرآیند مسافرگیری و توقفها شامل مراحل مختلفی است: مسافرگیری در ایستگاه اصلی، بسته شدن دربها و حرکت به سمت اولین توقف، باز شدن دربها و ورود و خروج مسافران، بسته شدن دربها و حرکت به توقف بعدی، تکرار فرآیند ورود و خروج تا رسیدن به طبقه آخر، بسته شدن دربها و حرکت به سمت پایین، و توقفهای احتمالی در مسیر پایین و خروج کامل مسافران. عدم محاسبه صحیح سرعت، ابعاد کابین و تعداد آسانسور میتواند باعث کاهش کیفیت سرویسدهی شود. این مشکلات زمانی ایجاد میشوند که ظرفیت و توان جابجایی مسافران به درستی تعیین نشود.
از جمله عوامل مهم در تعیین ظرفیت آسانسور، میتوان به زمان انتظار مسافران، سرعت رفت و برگشت بین طبقات و ایستگاه اصلی اشاره کرد. این عوامل به ظرفیت جابجایی، نحوه عملکرد آسانسور، نوع ساختمان و سیستم کنترل بستگی دارد. طراحی نامناسب آسانسور در ساختمان میتواند منجر به اختلال در زمان انتظار مسافران و جابجایی آنها شود. این مسئله به خصوص در ساعات اوج ترافیک اهمیت بیشتری پیدا میکند.
مبانی محاسبه ترافیک آسانسور شامل زمان باز و بسته شدن دربها، مدت زمان حرکت کابین (Running Time) و زمان ورود و خروج مسافران به داخل یا خارج از کابین است. این زمانها به عواملی چون ظرفیت کابین و تعداد مسافران بستگی دارد. کیفیت سرویسدهی آسانسور به میزان زمان انتظار مسافران بستگی دارد. هرچه زمان انتظار کمتر باشد، نشاندهنده سرویسدهی بهتر است. برای محاسبه دقیق زمان انتظار، از جداول و استانداردهای تخصصی استفاده میشود.
نوع و پهنای درب آسانسور باید متناسب با نیازهای مسافران و نوع کاربری آسانسور انتخاب شود. این انتخاب باید به گونهای باشد که ورود و خروج مسافران به راحتی و بدون مشکل انجام شود. اوج ترافیک در ساختمانهای اداری در ساعات صبح، وقت ناهار و زمان ترک محل کار است. در ساختمانهای مسکونی، اوج ترافیک بیشتر در صبح و عصر رخ میدهد. تحلیل دقیق این زمانها به بهینهسازی استفاده از آسانسور کمک میکند. برای بهبود ترافیک آسانسور، نقشهکشی دقیق و آنالیز مداوم ضروری است. شرکتهای متخصص در طراحی آسانسور میتوانند با ارائه راهکارهای مناسب، تجربه بهتری را برای ساکنان و بازدیدکنندگان فراهم کنند.
ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺟﺎﺑﺠﺎي آﺳﺎﻧﺴﻮر در 5 دﻗﯿﻘﻪ ﺑﺤﺮاﻧﯽ را Handing Capacity (HC)ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ. ﻣﻌﻤﻮﻻ اﯾﻦ زﻣﺎن ﻣﻮﻗﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن بیشترین تردد وجود دارد .
که در آن P، تعداد مسافرین در هر سفر و R.T.T مدت زمان طول سفر کابین می باشد.
تعداد نفرات استفاده کننده از آسانسور را 1.75 نفر در هر اتاق و درصد استفاده از آن را %6 در نظر میگیرند.
هرچه زمان انتظار (I) کمتر باشد، از لحاظ سرویس دهی بهتر خواهد بود. زمان انتظار در ساختمان های مسکونی را 60 ثانیه و در ساختمان های تجاری و اداری 30 ثانیه در نظر میگیرند.
احتمال توقف آسانسور در طبقات مختلف به ظرفیت آسانسور (P)، تعداد طبقات بالای طبقه همکف (N)، و احتمال توقف (S) بستگی دارد.
مثال: در ساختمانی با ده طبقه بالای طبقه همکف و یک آسانسور با ظرفیت 8 نفر، انتظار میرود که آسانسور به طور متوسط 5.7 بار در طول سفر توقف کند. با توجه به ظرفیت 8 نفره آسانسور، میتوان انتظار داشت که در هر توقف حدود 2 نفر پیاده شوند.
زمان لازم برای سوار و پیاده شدن مسافران بر اساس نوع درب آسانسور متفاوت است. به عنوان مثال، برای درهای 120 سانتیمتری با بازشو از وسط، زمانها به طور خاص در جدول نظام مهندسی مشخص شدهاند. همچنین، برای درهای با عرض و نوع باز شدن متفاوت، ضرایب تصحیحی خاصی در نظر گرفته میشود. بهترین نوع درب برای آسانسور، درب بازشو از وسط است، پس از آن درب تلسکوپی و در نهایت درب لولایی قرار دارد. لازم به ذکر است که دربهای بازشو از وسط استانداردترین و سریعترین زمان برای باز و بسته شدن را دارند.
مثال: برای سوار و پیاده شدن 4 مسافر در یک توقف، زمان پیاده شدن به ترتیب 4 ثانیه (2+2) و زمان سوار شدن 7 ثانیه (4+3) طول میکشد.
این زمانها براساس جدول زمانبندی مشخص شدهاند که مدت زمان آمادگی برای شروع حرکت آسانسور که 0.5 ثانیه است نیز در آنها لحاظ شده است. استفاده از کابینهای بدون در، اگرچه زمان باز و بسته شدن درب را کاهش میدهد، اما از نظر استانداردهای ایمنی مورد تأیید نیست.
زمان حرکت آسانسور در سرعت ها و مسافت های مختلف در نظام مهندسی قید می شود که فاصله بین 2 توقف 9.1 متر در نظر گرفته می شود. در صورتی که فاصله بین 2 توقف بیشتر باشد میتوان از فرمول زیر برای محاسبه زمان بین دو توقف استفاده نمود:
که در آن T زمان کل حرکت، X فاصله بین دو طبقه، Vmaxسرعت حداکثر آسانسور و t1 زمان حرکت مسافر (1/9 متر) می باشد.